اصلاح فک یا orthognathic در واقع یک عمل جراحی است که برای اصلاح ناهنجاری های فکی انجام می گیرد. اصطلاح “ارتوگناتیک“ از کلمه ی یونانی “orthos” به معنای صاف کردن و “gnathic” به معنای فک می باشد. از این رو اصطلاح ارتوگناتیک به معنای “صاف کردن فک” می باشد.در دنیای پزشکی امروز این اصطلاح به طور مشخصی در مورد درمان به وسیله ی جراحی با هدف صاف کردن و تنظیم مجدد فک صحبت می کند. با انجام این عمل، جویدن، صحبت کردن و نفس کشیدن فرد بهبود خواهد یافت. علاوه بر اینکه این جراحی سبب بهبود عملکرهای طبیعی بدن (جویدن، نفس کشیدن، صحبت کردن و …) می شود، ظاهر بیمار به طور چشمگیری بهبود می یابد.
جراحی ایمپلنت چانه و فک پایین صورت ممکن است به جراحی فک نیاز داشته باشیم؟
- مشکل در جویدن یا گاز گرفتن مواد غذایی
- مشکل بلعیدن
- درمان اختلالات مفصل گیجگاهی ـ فکی (TMJ) (TMJ به معنای مفصل گیجگاهی ـ فکی می باشد. در هر سمت فک یکی از این مفاصل وجود دارد و آنها فک را به پایین جمجمه متصل می‌کنند. ماهیچه‌های نزدیک آنها اجازه باز و بسته کردن دهان را فراهم می‌آورند. اما برخی اوقات، مفاصل از خط خارج شده و یا شما قادر به تکان دادن آنها نمی‌باشید. بسیاری از افراد این بیماری را با عنوان TMJ مورد خطاب قرار می‌دهند اما در اصل این بیماری TMD (اختلال مفصل گیجگاهی ـ فکی) میباشد)
- سایش بیش از حد دندان ها
- درمان فاصله بین دندان های قدامی (درمان Open Bite)
- ظاهر نامتعادل صورت از سمت جلو یا کنار
- آسیب های ظاهری صورت یا نقایص مادرزادی
- عقب بودن فک پایین و چانه
- بیرون زدگی فک
- ناتوانی در چسباندن لبها به یکدیگر بدون فشار
- دشواری در تنفس
- آپنه خواب ( مشکلات تنفسی در هنگام خواب مانند خروپف )
چه افرادی به جراحی اصلاح فک نیاز دارند؟
افرادی که بین دندان های قدامی شان فاضله وجود دارد (Open Bite) می توانند از این روش جراحی استفاده کنند. در برخی موارد خاص ممکن است میزان رشد فک فوقانی با میزان رشد فک تحتانی یکسان نباشد. نواقص مادرزادی و آسیب های وارده به فک نیز ممکن است تراز فک ها را به هم بریزد. از ارتودنسی دندان ها برای درمان open bite یا انسداد راه تنفس استفاده می شود، اما در جراحی اصلاح فک، اصلاح ناهماهنگی فک ها مد نظر است.
ارزیابی نیازهای شما به منظور انجام عمل اصلاع فک صورت
برای اینکه تشخیص داده شود که آیا شما به جراحی اصلاح فک نیاز دارید یا خیر، نیاز است تا توسط دندانپزشک، ارتودنتیست و جراح فک و صورت مورد ارزیابی قرار بگیرید. جراح فک و صورت تعیین می کند که چه روشی برای اصلاح فک شما مناسب است. سپس پروسه جراحی را شروع می کند. قبل از انجام این عمل نیاز است که بدانید امکان دارد قبل یا بعد از این چروسه جراحی، نیاز به ارتودنسی دندان هایتان داشته باشید. این پروسه درمانی ممکن است چندین سال به طول بینجامد. جراح دهان و فک و صورت شما می داند که این یک تعهد درازمدت برای شما و خانواده تان است. آنها سعی خواهند کرد تا زمان واقعی مورد نیاز برای انجام این پروسه درمانی را به طور واقع بینانه ارزیابی کرده و شما را مطلع سازند.
در طی این جراحی امکان جابجایی یک یا همه اعضای فک فوقانی و تحتانی و چانه وجود دارد. زمان که شما از لازمات این پروسه درمانی آگاه شده و از زمان مورد نیاز برای انجام آن مطلع شدید، تیم درمانی شما بهترین دوره درمانی را برای شما اتخاذ خواهند کرد
(جهت مشاوره رایگان با کلینیک دکتر نجمه زندی پور تماس بگیرید.)
به عبارت دیگر بیمار نیاز به ارتودنسی و جراحی فک با هم دارد و درمان ارتودنسی پیش نیاز جراحی فک می باشد. برخی از این مشکلات اگر بیمار در سن مناسب مراجعه نکند و نیاز به جراحی فک داشته باشد شامل موارد زیر است:
- جلو بودن فک پایین
- عقب بودن شدید فک پایین
- عدم وجود چانه
- انحراف فک پایین
- انحراف فک بالا
- تنگی شدید فک بالا
- مشاهده شدن لثه به مقدار زیاد هنگام لبخند زدن
- نقایص و سندرم های مادزادی
- عوارض ناشی از ضربه به فک وصورت
فک طبیعی
اولین معیار در تشخیص لزوم انجام جراحی فک و صورت، شناخت فک سالم و طبیعی از فک ناسالم و غیر طبیعی است.
مهمترین شاخص در سلامت فک، فرو رفتن مناسب دندان های آسیا یا مولر فک بالا و فک پایین در یکدیگر است. همچنین در فک طبیعی، دندان های جلویی فک بالا، روی دندان های جلویی فک پایین قرار می گیرند. به گونه ای که حدود یک تا دو میلی متر جلوتر از دندان های فک پایین قرار گرفته و روی دندان های پایین را می پوشانند.
در فردی که دارای دندان هایی با این مشخصات ظاهری است و فک وی طبیعی تلقی می شود، نیاز به جراحی فک و صورت برای ارتودنسی احساس نمی شود.
موارد انجام جراحی فک و صورت
در موارد متعددی، جراحی فک و صورت در ارتودنسی یا جراحی ارتوگناتیک، انجام می شود اما عمده کاربرد این جراحی زمانی است که درمان ارتودنسی به تنهایی قادر به برطرف کردن عارضه و علائم آن نمی باشد.
اصلاح ناهنجاری های مادرزادی از قبیل اختلالات رشد و نمو استخوان فک، اصلاح عملکرد جویدن فک، ماندگاری طولانی مدت ارتودنسی، کاهش مدت زمان کلی درمان، زیبایی چهره، بهبود وضعیت تنفس، بهبود تکلم و درمان دردهای موجود در فک و اپن بایت بودن دندان ها، از جمله موارد کاربرد جراحی فک و صورت به همراه ارتودنسی میباشد.